Tiroid hastalıkları diyabetten
sonra üreme çağındaki kadınlarda en sık karşılaşılan endokrin bozukluktur. Bu
hastalıkların neden olduğu tiroid fonksiyon bozuklukları infertiliteye
(kısırlık), önemli gebelik komplikasyonlarına, fetüs ve yenidoğanda ciddi problemlere
yol açabilir. Bu nedenle gebelikte tiroid hastalıklarının erken tanısı ve uygun
tedavisi maternal (anne) ve fetal (çocuk) morbiditenin (hastalığa yakalanan
hasta sayısı) önlenmesi açısından son derece önemlidir.
Üreme çağındaki kadınlardan oluşan
genel populasyonda hipotiroidi sıklığı % 2-4 oranında bildirilmektedir.
Hipotiroidili kadınların %23’de adet
düzensizlikleri özellikle oligomenore (seyrek adet görme) bulunduğu
bildirilmiştir. Hafif hipotiroidili olgularda yumurtlama ve gebelik
gelişebilir. Ancak düşük, ölü doğum ve erken doğum sıklığı da artmıştır.
Gebelik süreci tiroid
fonksiyonlarında fizyolojik değişikliklere neden olur. Gebelikle birlikte artan
gebelik hormonu (human corionic gonadotropin hCG) aynı zamanda tiroidi uyarıcı
etkiye sahiptir ve tiroid bezini uyarır.Tiroid bezi artan uyarıya tiroid hormon
sentezi ile yanıt verir. Tiroid hormon sentezi için yeterli iyot alımı
gereklidir.
Erişkinlerde günlük iyot ihtiyacı
100-150 µg iken gebelikte böbreklerden iyot atılımının artışı, çocuğa iyot
geçişi ve fizyolojik değişikliklere bağlı artan ihtiyaç nedeniyle günlük iyot
alımının artması gereklidir (>250 µg/gün). Yeterli iyot alan gebede
fizyolojik adaptasyon sağlanacak, anne ve fetus için yeterli tiroid hormonu
üretilecektir.
Gebelikte hipotiroidi görülme
sıklığı %0.3-0.5; herhangi bir şikayet olmadan ancak TSH yüksekliği ile
belirlenen subklinik (hafif ) hipotiroidi sıklığı ise %2-3 oranında
bildirilmektedir.
Gebelikte hipotiroidinin en önde gelen
nedeni iyot eksikliğidir. İyot alımı yeterli olan gebelerde ise otoimmün
tiroidit (Haşhimato hastalığı ) hipotiroidinin en sık nedeni olarak ön plana
çıkmaktadır. Diğer nedenler ise sıklıkla zehirli guatr tedavisi için uygulanan
ameliyat veya radyoaktif iyot (atom) tedavisi, geçirilmiş tiroid iltıhabı ve
ilaç kullanımı (amiadaron, lityum, antitiroid ilaçlar) olarak sayılabilir.
Tedavi edilmeyen veya yetersiz
tedavi alan tiroid tembelliği olan gebelerde anne bebekte etkilenme arttığı
bilinmektedir. Tiroid tembelliği olan tansiyonu ve abrubtio plasenta
(plesentanın erken ayrılması) riskinde artış olduğu bildirilmiştir.
Klinik ve deneysel çalışmalar ile
tiroid hormonunun fetusun beyin ve nörolojik gelişimi için gerekli olduğunun
gösterilmesi özellikle son yıllarda gebelikte hipotiroidi konusuna ilgiyi
artırmıştır. Fetus 12. gebelik haftasından itibaren kendi tiroid hormonunu
üretmektedir. Fetusun tiroid hormonu ihtiyacı bu süreye kadar anneden plasenta
yolu ile geçen T4 ile sağlanmaktadır. Sadece klinik hipotiroidide değil
maternal (anne ) TSH taraması ile belirlenebilen subklinik (hafif ) hipotiroidi
ile bu annelerden doğan çocukların psikolojik-entelektüel-nörolojik
gelişim bozuklukları arasında ilişki olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.
Yapılan bir çalışmada gebelik döneminde TSH düzeyleri yüksek bulunan gebelerin
okul çağına gelen çocukları nöropsikiyatrik 15 test ile değerlendirilmiştir.
Buna göre 17. gebelik haftasında hipotiroid(tiroid tembelliği ) ve
ötiroid(tiroid hormonları normal ) olan annelerin çocuklarının testleri
değerlendirildiğinde hipotiroidik hasta grubunun çocuklarında IQ testleri dahil
olmak üzere test sonuçlarının bozuk olduğu bildirilmiştir. Bu çalışma ilk
trimesterde maternal tiroid hormonlarının çocukların
psikolojik-entelektüel-nörolojik gelişimi üzerinde önemini vurgulamıştır.
10-Gebede hipotiroid tanısı nasıl
konur ?
TSH gebelerde de tiroid
disfonksiyonunu belirlemede kullanılması önerilen temel testtir. Gebelikte
hipotiroidiyi belirlemede ve takipte sadece TSH değil sT4 düzeyleri de büyük
önem taşır. 24. haftadan sonra tiroid hormon eksikliği saptanan annelerin
çocuklarında ise psikomotor gelişim geriliği izlenmemiştir.
11-Gebelikten önce TSH taramasına
gerek var mı?
Gebelikte hipotiroidinin klinik
önemi biliniyor olsa da gebelerde rutin TSH taraması konusu halen
tartışmalıdır. Buna karşı Amerika Endokrin Birliği TSH’nın gebelikten önce veya
ilk trimestrdeki (ilk 3 ay) tüm kadınlarda ölçülmesi gerekliliğini
savunmaktadır. Bu olgular ilk prenatal vizit veya gebelik tespiti ile birlikte
taranmalıdır.
12-Türkiye' de durum ne? Her gebeyi
tarayalım mı?
Türkiye iyot eksikliği bölgesi
olduğundan gebeliğin doğrulanması ile birlikte tiroid fonksiyonlarını (TSH, sT4
ve Anti TPO Ab) kontrol etmek gerekir. Çünkü uygulanan iyot proflaksisine
rağmen, kırsal bölgelerde daha belirgin olmak üzere halen Türkiye’nin %27.8’ de
ciddi-orta derecede iyot eksikliği devam etmektedir .
13-Gebelikteki hipotiroidi nasıl
tedavi edilir?
Gebelikteki hipotiroidi tedavisinde
yeterli iyot alımının yanı sıra sT4 düzeylerini ve hedef TSH değerinin ise
<2.5 mU/L olması önerilmektedir.
14-Gebelikte tiroid hormon ihtiyacı
artar mı?
Gebelik öncesi tiroid tembelliği
olan ve tiroid ilacı kullanan hastalarda gebeliğin saptanması ile birlikte
dozungebelik öncesine göre %30-50 oranında artırılması pratik bir öneridir.
15-Tiroid kanseri olan gebelerde
tedaviye nasıl devam edelim?
Tiroid kanseri tanısı olan ve
tiroid ilacı kullanan hastalarda, normal doza göre daha yüksek ilaç kullanmak
gerekebilir.
16-Gebe hipotiroidi izleminde nelere
dikkat edilir?
Tiroid ilaç tedavisi alan gebeler
tedavi başlandıktan veya doz değişikliği yapıldıktan 4-6 hafta sonra sT4 ve TSH
düzeyleri ile endokrinolog veya iç hastalıkları uzmanı tarafından
değerlendirilmelidir.
17-Doğum sonrası doz değişikliğine
gerek var mı?
Doğum sonrası L-T4 dozu gebelik
öncesindeki doza düşürülmelidir. Doğum sonrası 6. haftada serum TSH düzeyi
kontrol edilmelidir.
Teşekkür ederiz.
YanıtlaSilGebelikte hipotiodi hastasi olduğumu öğrendim yaklaşık 5 haftalik hamileyim bu surecten sonra tedavi görmek sorunu tamamen ortadan kaldırır mı. Yoksa doğum sonrasi olumsuz etkiler görülme ihtimali var mı?
YanıtlaSil