PRİMER HİPERPARATİROİDİ





Hiperkalseminin en sık nedenlerinden birisidir. Kan kalsiyum ölçümlerinin rutin tarama testleriiçinde değerlendirilmesinden sonra sıklığı artmıştır. Hastaların çoğu asemptomatiktir. Hastalığın erken evrelerinde kemik tutulumları hafif olabilir veya kemik hastalığına ait bulgu saptanmayabilir. Erken dönemde kalça ve vertebra kemik mineral yoğunluklarında belirgin düşmeler gözlenmez. İleri evre olgularda çok sayıda kemik kistleri olabilir ve kahverengi seröz veya mukoid sıvı içerebilir. Böbrekte, nefrolitiyazis ve nefrokalsinozis gelişebilir. Bozulmuş konsantrasyon yeteneği ile son dönem böbrek yetersizliği, poliüri, polidipsi ve ağrı sık görülen renal semptomlardır.Böbrek kalsiyum taşlarının %5’inden daha azının nedeni hiperparatiroididir. Hiperkalsiüri %40 olgu gözlenmektedir. Nöropsikiyatrik bulgular olarak, güçsüzlük, yorgunluk, apati, konsantrasyon zorluğu,depresyon, demans, psikoz, koma, irritabilite, hafıza kayıpları, emosyonel labilitegörülebilir. Nöromüsküler bulgular olarak, simetrik proksimal güçsüzlük, yürüyüş bozuklukları, kas atrofisi, karakteristik EMG bulguları, jeneralize hiperrefleksi, dil fasikülasyonları gözlenebilir. Kardiyovasküler bulgular hipertansiyon, sol ventrikül hipertrofisi ve aritmilerdir.
Primer hipeparatirodide laboratuvar bulguları:         
• Hiperkalsemi (total ve iyonize kalsiyum değerleri yüksek)
• iPTH yüksek, veya normalin üst sınırında
• Fosfor düşük veya normal alt sınırında
• Hafif hiperkloremik asidoz
• Yüksek, kemik alkalen fosfataz düzeyi
• Üriner kalsiyum atılımı tanı kriterleri arasında bulunmamakla birlikte atılımının
bilinmesi önemlidir.
Biyokimyasal tanıdan emin olunduktan sonra lokalizasyon yapılmalıdır.USG, boyun paratiroid genişlemeleri için oldukça etkili, ama mediasten için yetersizdir. Lokalizasyon için mediasten düşünülüyorsa magnetik rezonans görüntüleme veya bilgisayarlı tomografi kullanılmalıdır. Tc99m-sestamibi görüntüleme Minimal invaziv paratiroidektomi öncesinde sestamibi veyüksek çözünürlüklü ultrasonografi ile preoperatif lokalizasyon ve intraoperatif PTH ölçümü yapılmalıdır.Laboratuvar olarak hiperparatiroidisi gösterilmiş ve hastalığa ait spesifik semptom ve bulgular taşıyan tüm hastalara cerrahi tedavi önerilir. Asemptomatik hastalarda ise cerrahi tedavi indikasyonlar varlığında değerlendirilir.
Primer hiperparatiroidinin belirgin bulguları olan hastalar (aşağıdaki bulgulardan en az birininin varlığında operasyon düşünülmelidir):
• Nefrolitiazis
• Başka nedenlerle açıklanamayan kreatinin klirensi (GFR) düşüklüğü
• Hiperparatiroidik kemik hastalığının radyolojik bulguları
• Hiperparatiroid nöromüsküler hastalık bulguları
• Hiperkalsemiye bağlanan semptomlar
• Hayatı tehtid eden hiperkalsemi atakları
Asemptomatik  Primer  Hiperparatiroidili  hastalarda  (aşağıdaki kriterlerin  en az  birinin varlığında operasyon düşünülmelidir):
• Serum kalsiyum konsantrasyonunun üst limitin 1 mg/dl üzerinde olması,
• Hesaplanan kreatinin klirensinin 60 ml/dak altında olması,
• Kemik mineral yoğunluğunun Lumbar vertebra, total kalça, femoral boyun ve 1/3
radius alanında  T skorunun -2.5 SD daha düşük olması veya öncesinde frajilite kırığı
varlığı,
• 50 yaş altı hasta.

NOT:Bu makalenin hazırlanmasında Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneğinin çalışma kılavuzlarından faydalanılmıştır.Daha Ayrıntılı bilgi için http://www.turkendokrin.org/icerik.php?id=19&m=menu17 faydalanılabilir.

Yorumlar